Jak zdać maturę z języka polskiego i egzamin ósmoklasisty? Gdzie znaleźć dobre przygotowanie i korepetycje? Jak napisać wypracowanie? Nauczycielka z Krakowa przeprowadzi Cię przez labirynt testów, analiz i prac pisemnych.
Egzaminy nie są takie straszne...
NaCoBeZU:
- zna pojęcia: profetyzm, prometeizm, mistycyzm, indywidualizm, teodycea
- wie czym jest: monolog, improwizacja.
Konrad jest osadzony w klasztorze bazylianów w Wilnie zmienionym w carskie
więzienie. Oskarżony jest o działanie spiskowe przeciwko carowi. MAŁA IMPROWIZACJA ukazuje przemianę Konrada w natchnionego poetę i
duchowego przywódcę. Bohater ma w sobie twórczą moc i ogromną miłość do
ojczyzny, ale czuje się bezradny wobec cierpienia narodu polskiego. W swojej
wizji porównuje siebie i naród do orła, symbolu geniuszu, odwagi i wolności.
Zagraża mu jednak Kruk, symbol śmierci, zniewolenia i caratu. Wypowiedziana jest
o północy na klasztornym korytarzu.
Teodycea to koncepcja filozoficzna i teologiczna, która próbuje pogodzić istnienie zła ze wszechmocnym i dobrym Bogiem. Słowo teodycea pochodzi z greckich słów theós (bóg) i díkē (sprawiedliwość).
"Ja i ojczyzna to jedno" - Konrad w Wielkiej improwizacji.
Karta pracy A. Kunikowskiej:
Podczas Wielkiej improwizacji Konrad jest sam w celi klasztoru ojców
bazylianów, później dołączają do niego byty nieśmiertelne. Wspina się po
stopniach pychy, bluźnierstwa:
POLECENIA:
SCENA 2 - Praca w grupach:
a) Co Konrad mówi o sobie i swojej twórczości?
b) Jaki jest stosunek Konrada do Boga?
c) Jak Konrad pojmuje naród?
d) W jakim stanie emocjonalnym jest główny bohater? Co zdradza język postaci?
e) Jaka jest rola bytów nieśmiertelnych w Wielkiej improwizacji?
f.) Czego żada Konrad?
Na podstawie Wielkiej improwizacji przedstaw stosunek Konrada do ludzi i Boga.
Scharakteryzuj go jako twórcę i czującą, nadwrażliwą jednostkę. (tabela)
Przykładowe odpowiedzi: Co Konrad mówi o sobie i swojej twórczości?
Konrad czuje frustrację z powodu niezrozumienia i trudności w wyrażeniu swoich
myśli. Postrzega poezję jako sferę dostępną jedynie dla Boga, natury i siebie,
bo widzi się równym Bogu. Uważa, że jego twórcza moc pochodzi z tego samego
źródła co moc boska. Poezję traktuje jak swoje dzieci, które zapewniają mu
nieśmiertelność.
Jaki jest stosunek Konrada do Boga?
"Kłamca, kto Ciebie nazywał miłością,
Ty jesteś tylko mądrością."
Ma wobec Boga postawę buntu i sprzeciwu. Wyznaje: "Ja chcę mieć władzę jaką Ty
posiadasz, Ja chcę duszami władać, jak Ty nimi władasz." Zarzuca Bogu, że źle
rzadzi światem, nie jest miłością, a jedynie mądrością. Sprzeciwia się Mu i
obwinia go za cierpienie niewinnego narodu.
Jak Konrad pojmuje naród?
"Ja i ojczyzna to jedno.
Nazywam się Milijon - bo za milijony
Kocham i cierpię katusze."
Traktuje naród jako wspólnotę, z którą się utożsamia i za którą cierpi. Uważa się
za dobroczyńce narodu. Konrad jest przekonany, że może lepiej pokierować losami
świata. "Chcę go dzwignąć uszczęśliwić, Chcę nim cały świat zadziwić."
Co Konrad twierdzi na temat życia i świata?
Konrada żąda wolności i sprawiedliwości. Pragnie uwolnić Polskę spod rządów
cara. Boleje nad losami ojczyzny, a także zagubieniem moralnym i utratą nadziei
polskiego społeczeństwa.
W jakim stanie emocjonalnym jest główny bohater? Co zdradza język postaci?
Jest samotny, nierozumiany, ma poczucie wielkiej krzywdy i siły. Rodzi się w nim bunt wobec Boga i losu. Oskarża, szydzi i bluźni. Konrada można nazwać polskim Prometeuszem, ponieważ jest wielkim patriotą, który pragnie wolności dla swojego kraju. Jest gotowy poświęcić się dla ludzi. Kieruje się sercem, jest szlachetnym buntownikiem o wolność swojego narodu i świata. Jak prometeusz sprzeciwia się Bogu w imię dobra ludzkości.
Jaka jest rola sił nadprzyrodzonych w Wielkiej improwizacji?
Po prawej stronie Konrada stoją siły dobra, jasności. Aniołowie pragną pomóc
Konradowi uratować duszę, nawrócić go na drogę wiary. I doprowadzić do
zbawienia.
Po lewej stronie bohatera stoją przedstawiciele zła, chaosu i grzechu - diabły.
Symbolizuja pokusy, a także niebezpieczeństwo moralnej zguby.
Podział na lewą i prawą stronę ma głębsze znaczenie symboliczne, nawiązujące do
dualizmu moralnego i duchowego obecnego w wielu kulturach i religiach.
KONRAD W TRZECH PIEŚNIACH:
1. W pieśni zemsty jest wallenrodycznym wampirem.
2. W Małej Improwizacji to prorok spoglądający w przyszłość.
3. W Wielkiej Improwizacji przemawia jako poeta - kreator stawiający się na
równi z Bogiem.
,,A imię jego będzie czterdzieści i cztery."
(Scena V, w. 5–24)
Ksiądz Piotr jest bernardynem, zakonnikiem, patriotą i prorokiem. Jest postacią tragiczną, pełną pokory i miłości do ojczyzny.
Widzenie ks. Piotra to najbardziej profetyczny fragment w III cz. Dziadów. Ukazuje dzieje Polski jako część Boskiego planu (prowidencjalizm). Historia narodu przypomina los Chrystusa – męczeństwo na krzyżu prowadzi do zmartwychwstania i odzyskania wolności. Polska ma pełnić rolę Chrystusa narodów, co wpisuje się w ideę mesjanizmu.
Mesjanizm:
1.Mesjanizm oznacza wiarę w dziejowe posłannictwo narodu polskiego oraz nadejście przywódcy, który ustanowi nowy system wartości i zwalczy zło na świecie.
2.„Pomazaniec Boży” identyfikuje się z Bogiem, przechodząc duchową przemianę, której celem jest wyzwolenie od życia doczesnego i osiągnięcie nieśmiertelności.
3.Z mesjanizmem wiąże się odnowa religijna, wizja pokonania zła moralnego oraz oczekiwanie Królestwa Bożego na ziemi, przy jednoczesnej krytyce Kościoła instytucjonalnego.
4. Mesjanizm wywarł istotny wpływ na twórczość polskich romantyków, którzy interpretowali go w różny sposób, z Mickiewiczem jako jego najwierniejszym wyznawcą.
Widzenie ks. Piotra a koncepcja mesjanistyczna:
1.Analogia cierpienia: Cierpienie Chrystusa porównane do cierpienia narodu polskiego.
2.Dramat młodego pokolenia: Młodzi Polacy, jak dzieci skazane przez Heroda, cierpią beznadziejną sytuację.
3.Konsekwencje zesłania: Sybir oznacza powolne umieranie fizyczne i duchowe.
4.Proroctwo o zbawcy: Nadzieja na narodowe zmartwychwstanie dzięki dziecięciu, które przeżyło.
5.Symbol Golgoty: Naród jako umęczony Chrystus, z sugestią zmartwychwstania.
6.Optymistyczna zapowiedź: Zbawiciel narodu, „czterdzieści i cztery”, przyniesie nową erę.
7.Krytyka Europy: Obojętność wobec polskich dążeń niepodległościowych.
To mój zbiorczy post z różnego typu pomysłami na omawianie Dziadów części III zaczerpniętymi od wspaniałych pedagogów, z internetu, a także mojego autorstwa. Materiał na lekcjach zwykle dostosuwuje do klas, ich poziomu i zainteresowań. Poniżej prezentuję zbiór świetnych pomysłów, które pomagają w przeprowadzeniu tej Wielkiej Lekcji Patriotyzmu!
1. Temat: Wokół Dziadów Adama Mickiewicza.
Życiorys Adama Mickiewicza:
NaCoBeZU:
- znam życiorys Adama Mickiewicza (w tym datę urodzin i śmierci)
- umiem przedstawić najważniejsze okresy w jego twórczości
- wiem kim byli filomaci i filareci
- znam pojęcie wieszcza/wieszcza narodowego
- umiem poprawnie zapisac tytuł dzieła - trzecia część ,,Dziadów", ,,Dziady drezdeńskie", ew. ,,Dziady" cz. III (informator CKE).
https://uploads.knightlab.com/storymapjs/7f94a0af4fc4e2abb07afc07598b3ac3/mickiewicz-in-europe-and-beyond/index.html
2. Temat: Dziady cz. III - wprowadzenie.
Plan wydarzeń
1. Przemiana Gustawa w Konrada.
2. Wigilijne spotkanie w celi Konrada.
3. Rozmowy o aresztowaniach przyjaciół.
4. Bluźniercza pieśń Jankowskiego.
5. Pieśń zemsty Konrada.
6. Mała Improwizacja.
7. Wielka Improwizacja.
8. Odprawienie egzorcyzmów nad duszą Konrada przez księdza Piotra.
9. Widzenie Ewy.
10. Widzenie księdza Piotra.
11. Sen Senatora i dręczenie jego duszy przez diabły.
12. Spotkanie patriotów i arystokracji w salonie warszawskim.
13. Historia Cichowskiego.
14. Wizyta Rollisonowej u Senatora.
15. Plany zabicia Rollisona.
16. Przepowiednia księdza Piotra o śmierci Doktora i Bajkowa.
17. Bal u Senatora.
18. Wieści o śmierci Rollisona.
19. Śmierć Doktora rażonego piorunem.
20. Spotkanie księdza Piotra i Konrada.
21. Guślarz i Kobieta na cmentarzu w noc Dziadów.
22. Przybycie dwóch upiorów.
23. Kibitki jadące na północ i rozpoznanie dawnego kochanka przez kobietę.
24. Podróż więźniów w głąb Rosji.
25. Przybycie więźniów do Petersburga.
26. Spotkanie Pielgrzyma z dawnym mieszkańcem miasta.
27. Rozmowa Pielgrzyma z rosyjskim wieszczem pod pomnikiem cara Piotra I.
28. Przegląd wojska.
29. Przepowiednie Oleszkiewicza.
3. Temat: Dramat romantyczny Adama Mickiewicza i jego geneza.
NaCoBeZU:
znam genezę III cz. "Dziadów" Adam Mickiewicza
wiem kim byli filomaci i filareci
umiem stworzyć notatkę encyklopedyczną
umiem wymienić cechy dramatu romantycznego
potrafię wskazać różnice między tragedią antyczną a dramatem romantycznym
wiem, na czym polega synkretyzm rodzajowy i gatunkowy
Nauczyciel objaśnia genezę dramatu Mickiewicza. Mówi o pobycie poety w Dreźnie oraz o pobudkach powstania dzieła. Wprowadza w temat procesu filomatów i filaretów. Uczniowie wyszukują informacje na temat tajnych organizacji oraz ich założycieli, a następnie tworzą hasło encyklopedyczne uwzględniając informacje zawarte w mapie pamięci.
Na koniec uczniowie pod kierunkiem nauczyciela porównują tragedię antyczną z dramatem romantycznym. Jest to okazja do powtórzenia i utrwalenia treści z klasy pierwszej.
-------------------------------------------------------- 3. Temat: Środowisko patriotów w III cz. "Dziadów".
NaCoBeZU:
-umiem wyjaśnić pojęcia: martyrologia, heroizm
-wiem na czym polegała martyrologia młodzieży polskiej i litewskiej w utworze
-znam przykłady postaw heroicznych w dramacie
KONTEKST HISTORYCZNY:
- III rozbiór Polski (1795 r.) dla obywateli jest szokiem, przyjmowano różne postawy wobec zaborcy.
- nadzieję na utrzymanie polskości przyniósł Napoleon, tworząc Księstwo Warszawskie (zlikwidowane w 1815 roku)
- Księstwo dawało nadzieję na autonomię - urzędowym językiem był polski, istniały polskie sejm i rząd.
1. Co to jest postawa heroiczna? Wskaż przykłady takich postaw (scena I i VII).
Heroizm - to szlachetna, rycerska postawa cechująca się odwagą, niezłomnością i poświęceniem.
Pozwala człowiekowi:
-Stawiać czoła przeciwnościom losu
-Podejmować działania w imię wyższych wartości
-Postępować sprawiedliwie
-Walczyć z honorem i odwagą, niezależnie od ostatecznego wyniku
2. Czym jest martyrologia młodzieży i jak przedstawiona jest w dramacie?
Martyrologia to cierpienie i męczeństwo, które dotyka narodów, grup społecznych lub wyznawców religii. Literatura martyrologiczna podkreśla poświęcenie tych, którzy walczą w imię swoich wartości, takich jak wiara, ojczyzna, dobro, sprawiedliwość i prawda.
a. Dedykacja - Filomaci i Filareci - męczennicy narodowej sprawy.
b. Przedmowa - zbrodnie cara na Polakach, postępowanie Nowosilcowa, który pragnie przypodobać się carowi.
c. Solidarność zbuntowanych więźniów.
3. Których bohaterów możemy zaliczyć do patriotów?
- Tomasz Zan - odważny, chce wziąć całą winę na siebie.
- Jana Sobolewskiego - opowiada o wstrząsających zdarzeniach związanych z wywożeniem młodzieży na Sybir.
- Adolf - opowiada o prześladowaniach Cichowskiego i jego rodziny, patriota stracił pamięć, po wieloletnich torturach postradał rozum.
- Sprawa Rollisona - ukazuje okrutne metody Nowosilcowa, mające doprowadzić do śmierci Rollisona.
Grupa I
Mocne strony społeczeństwa polskiego
Grupa II
Słabe strony społeczeństwa polskiego
Grupa III
Szanse wynikające ze współpracy
Grupa IV
Zagrożenia płynące ze współpracy
Patriotyzm - obowiązek czy wybór? Stwórz tezę i dwa argumenty na jej poparcie.
Czy współczesna młodzież może nauczyć się czegoś od patriotów opisanych przez Mickiewicza? Stwórz tezę i dwa argumenty na jej poparcie.
4. Temat: "Nasz naród jak lawa" - lojaliści i zdrajcy w Dziadach.
NaCoBeZU:
- zna kontekst historyczny (rozbiór polski, postanie listopadowe),
- rozumie znaczenie pojęć: lojaliści, patrioci, konformizm, mesjanizm NOTATKA:
"Nasz naród jak lawa,
Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa,
Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi;
Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi."
Metafora pokazuje podział polskiego społeczeństwa w XIX w. Lojaliści zaakceptowali utratę niepodległości oraz patrioci, którzy są gotowi na poświęcenie dla ojczyzny (mesjanizm).
Scena "Salon warszawski" dzieli społeczeństwo na dwie grupy. Lojaliści - przy stoliku w centrum salonu siedzi arystokratyczna elita, lojalna wobec caratu. To urzędnicy, arystokracja, generałowie, literaci i oficerowie.
Widzą w Nowosilcowie kompana do zabawy i chcą zdobyć jego przychylność. Zależy im tylko na zyskach i wygodnym życiu. Arystokracja nie myśli o sprzeciwianiu się zaborcy. Posługują się językiem francuskim. Konformizm to bezkrytyczne podporządkowanie się normom, wartościom, poglądom i regułom panującym w danej grupie.
Zdrajcy, kolaboranci - ludzie pozbawionych skrupułów moralnych (Scena VIII)
Doktor - postać wzorowana na Auguście Bécu - ojczymie J. Słowackiego, czerpie korzyści z cierpienia Polaków, ginie rażony piorunem kulistym, który topi jego srebrne carskie monety.
Pelikan - Wacław Pelikan zdrajca, poplecznik Nowosilcowa, szydzi z niego za plecami.
Środowisko patriotów - stoją przy drzwiach.
Przy drzwiach stoją młodzi patrioci, którzy uważają, że poezja powinna zajmować się historią i tragicznymi dziejami narodu.
Rozmawiają po polsku, często szeptem.
Nawiązania:
Abracadabra Kaliber 44
5. Temat: Wizja poety i poezji w III części Dziadów
NaCoBeZU:
- wie kim jest wieszcz, profeta
- zna pojęcie wampiryzmu,
- rozumie koncepcję romantycznego poety - wieszcza,
- umie objaśnić symbole orzeł, kruk
Po przeczytaniu i omówieniu pieśni zemsty oglądamy fragment filmu "Lawa":
Pieśń Konrada nazwana jest pieśnią zemsty. Jest to pogańska, wampiryczna pieśń, w której podmiot liryczny pragnie zarazić innych chęcią zemsty. Jego pragnieniem jest zabicie cara, poćwiartowanie go i dopilnowanie, by nie powrócił jako upiór. Konrad w pieśni rzuca Bogu wyzwanie:
"Zemsta, zemsta, zemsta na wroga,
Z Bogiem lub choćby mimo Boga!"
Mała Improwizacja pokazuje przemianę Konrada w natchnionego poetę i duchowego przywódcę. Bohater nosi w sobie twórczą moc i ogromną miłość do ojczyzny, ale czuje się też bezradny wobiec cierpienia narodu polskiego. W swojej wizji porównuje siebie i naród do orła, symbolu geniuszu, odwagi iwolności. Zagraża mu jednak kruk symbolizujący śmierć, zniewolenie i cara.
Temat: Romantyczny prometeizm
Temat: Mickiewicz a mesjanizm
Temat: Egzorcyzmy Księdza Piotra w "Dziadach" cz. III Adama Mickiewicza.
Temat: Wypowiedzi niejednoznaczne
Temat: Romantyczny topos ojczyzny - współcześnie
Temat: Romantyczna poezja egzystencji
6. Wielka Improwizacja
Temat lekcji: Eksplozja uczuć w Dziadach, czyli o kreacji Gustawa-Konrada.
NaCoBeZU:
- zna pojęcia: improwizacja, profetyzm, prometeizm, mistycyzm, indywidualizm
Monolog Konrada w wykonaniu Gustawa Holubka:
Tekst Wielkiej Improwizacji:
SCENA 2 - Praca w grupach:
a) Co Konrad mówi o sobie i swojej twórczości?
b) Jaki jest stosunek Konrada do Boga?
c) Jak Konrad pojmuje naród?
d) Co Konrad twierdzi na temat życia i świata?
e) W jakim stanie emocjonalnym jest główny bohater? Co zdradza język postaci?
Na podstawie Wielkiej Improwizacji przedstaw stosunek Konrada do ludzi i Boga.
Scharakteryzuj go jako twórcę i czującą, nadwrażliwą jednostkę. (tabela)
https://zsbi.pl/wp-content/uploads/2021/03/2TD_Scenariusz_jez_pol.pdf
7. Dziady cz. III - powtórka
https://view.genially.com/601a9b9ae5d46a0d6e4ba6bc/game-mickiewiczdziadypowtorka
